Άρθρα

O προαθλητικός έλεγχος αφορά παιδιά και κυρίως εφήβους 12-18 ετών που συμμετέχουν σε οργανωμένες αθλητικές δραστηριότητες. Στόχος του είναι η αξιολόγηση της υγείας και η αναγνώριση πιθανών ιατρικών καταστάσεων που μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο την ασφάλειά των παιδιών και των εφήβων. Η Παιδοκαρδιολόγος – Καρδιολόγος, Ευγενία Μπέη, αναλύει του λόγους που ο προαθλητικός έλεγχος σε παιδιά και εφήβους είναι σημαντικός.

Προαθλητικός έλεγχος στα παιδιά και στους εφήβους: στόχος

Στόχος του προαθλητικού ελέγχου είναι η εντόπιση καρδιαγγειακών παθήσεων υψηλού κινδύνου, όπως είναι η καρδιακή ανακοπή  ή ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος.

Ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος εμφανίζεται σε ποσοστό περίπου 0.5-2.5/100.000 πληθυσμού ανά έτος. Η συχνότητα είναι μικρότερη στις πολύ νεαρές ηλικίες, ενώ βλέπουμε πως αυξάνεται τα τελευταία χρόνια με γρήγορους ρυθμούς και αφορά ως επι το πλείστον τον άρρεν πληθυσμό.

Αιτίες αιφνίδιου θανάτου

Στην κατηγορία των παθήσεων που αποτελούν αιτία αιφνιδίου θανάτου ανήκουν κυρίως:

• οι διάφορες μυοκαρδιοπάθειες
• οι μυοκαρδίτιδες
• οι συγγενείς παθήσεις των στεφανιαίων αγγείων της καρδιάς
• οι διάφορες καναλοπάθειες που προδιαθέτουν σε αρρυθμίες σε ασθενείς χωρίς δομική καρδιακή νόσο
• η πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας υψηλού κινδύνου
• η προδιέγερση στο ηλεκτροκαρδιογράφημα
• οι διάφορες παθήσεις της αορτής όπως το σύνδρομο Marfan κα.

Γιατί ο προαθλητικός έλεγχος είναι σημαντικός;

Η διεθνής τακτική επιτάσσει την ετήσια κατά προτίμηση εκτίμηση, στα πλαίσια της παιδιατρικής  αξιολόγησης. Μέσα από την αξιολόγηση εντοπίζονται αυτά τα στοιχεία που θέτουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου για αιφνίδιο καρδιακό θάνατο, τόσο από το οικογενειακό ιστορικό, όσο κι από το ατομικό αναμνηστικό των ασθενών. Aυτή η αρχική εκτίμηση είναι πάρα πολύ χρήσιμη και καίρια για την έγκαιρη παραπομπή για εξειδικευμένο παιδοκαρδιολογικό έλεγχο.

Πώς πραγματοποιείται η προαθλητικός έλεγχος;

H χρήση του ηλεκτροκαρδιογραφήματος έχει πλέον φανεί διεθνώς ότι αυξάνει το ποσοστό εντόπισης παθολογίας στους ασθενείς κι έχει υιοθετηθεί από την Ευρωπαική Καρδιολογική Εταιρεία. Το έγχρωμο Triplex καρδιάς έρχεται να συμπληρώσει μια πλήρη παιδοκαρδιολογική εκτίμηση. Σε συνάρτηση με το προφίλ του ασθενούς συνήθως είναι ικανοποιητική για τη τελική αξιολόγηση και την πιστοποίηση της επάρκειας για συμμετοχή σε άθληση. Ωστόσο μπορεί να θέσει την ένδειξη για τη συνέχιση του ελέγχου με ακόμα πιο εξειδικευμένες εξετάσεις όπως δοκιμασία κόπωσης, 24 καταγραφή ρυθμού (Holter), μαγνητική τομογραφία καρδιάς κοκ

Ερωτήσεις προαθλητικού ελέγχου

Οι κρίσιμες ερωτήσεις που είναι απαραίτητο να απαντηθούν σε ένα πλήρη προαθλητικό έλεγχο αφορούν αρχικά το οικογενειακό ιστορικό του ασθενούς.

• Υπάρχει συγγενής στις ευρύτερες οικογένειες που απεβίωσε αιφνίδια σε ηλικία<50 ετών
• Υπάρχει συγγενής που φέρει βηματοδότη ή απινιδωτή σε ηλικία <50 ετών
• Άτομο που παρότι δεινός κολυμβητής έχει πνιγεί σε νεαρή ηλικία,
• Άτομο <50 ετών που ενεπλάκη σε τροχαίο και πιθανότατα έχει προηγηθεί καρδιακό σύμβαμα
• Βρέφος που εμφάνισε αιφνίδιο θάνατο?
• Εν συνεχεία από το ατομικό αναμνηστικό του ίδιου του ασθενούς: έχει ποτέ απαλλαγεί ήδη από άθληση?

Ερωτήσεις συμπτωματολογίας

• Εμφανίζει συμπτώματα ύποπτα για καρδιαγγειακή νόσο?
• Πόνο στο στήθος ή/και δύσπνοια ή/και αδυναμία, ζάλη κατά την άσκηση?
• Έχει εμφανίσει επεισόδιο απώλειας αισθήσεων αιφνίδια στην άσκηση ή αμέσως μετά τη διακοπή ή μετά από έντονο ήχο όπως κουδούνι?

Η κλινική εξέταση με επισκόπηση τυχόν σημείων που μπορεί να παραπέμπουν σε αορτοπάθεια:

• Πολύ ψηλά άτομα με μακρά άκρα και δάχτυλα, ενδεικτικά σ. Marfan
• με ψηλάφηση στο θώρακα και στον υπερστερνικό βόθρο
• ψηλάφηση των μηριαίων σφύξεων
• ακρόαση σε ύπτια και καθιστή θέση
• μέτρηση της αρτηριακής πίεσης με το ενδεδειγμένο μέγεθος περιχειρίδας αναλόγως το μέγεθος του ασθενούς.

Όλα τα προαναφερθέντα αποτελούν έναν πλήρη προαθλητικό έλεγχο. Η συχνότητα διενέργειας αυτού δεν είναι διεθνώς καθορισμένη. Στους αθλητές προτείνεται ετησίως.

Η διεθνής βιβλιογραφία πάντως έχει δείξει πως από αιφνίδιο καρδιακό θάνατο δεν κινδυνεύουν μόνο οι αθλητές, αλλά και  ο πληθυσμός που δεν αθλείται και μάλιστα με συχνότητα 8πλάσια από αυτή των αθλητών.

Άρα ο πλήρης παιδοκαρδιολογικός έλεγχος δεν αφορά μόνο τους αθλητές, αλλά το σύνολο του παιδιατρικού πληθυσμού. Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με την Παιδοκαρδιολόγο -Καρδιολόγο, Ευγενία Μπέη.

Βιβλιογραφία

Sudden Cardiac Death in Athletes. Facts and Fallacies J Card Dev Dis 2023 Feb

The Preparticipation Clinical Evaluation. Amer. Acad. Fam. Physicians 2021

Sudden Death in the Young. American Academy of Pediatrics 2021

Το ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ) είναι μια απλή, ανώδυνη και πολύτιμη εξέταση που καταγράφει τη λειτουργία της καρδιάς μέσω της ανάλυσης των ηλεκτρικών της σημάτων. Η Δρ. Ευγενία Μπέη, Παιδοκαρδιολόγος – Καρδιολόγος, προσφέρει τις γνώσεις της και τις συμβουλές της όσον αφορά το ηλεκτροκαρδιογράφημα.

Τι είναι το ηλεκτροκαρδιογράφημα

Το ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ) είναι μια διαγνωστική εξέταση που καταγράφει την ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς σε κάθε της παλμό. Μέσω της τοποθέτησης ηλεκτροδίων στο στήθος, τα χέρια και τα πόδια του ασθενούς, δημιουργείται ένα γράφημα που απεικονίζει την κίνηση των ηλεκτρικών σημάτων μέσα στην καρδιά. Αυτή η απεικόνιση βοηθά στην ανίχνευση διαταραχών του καρδιακού ρυθμού (αρρυθμίες), ισχαιμίας, υπερτροφίας του μυοκαρδίου, καθώς και άλλων καρδιακών παθήσεων. Το ΗΚΓ αποτελεί μια ανώδυνη και άμεση διαδικασία που συχνά χρησιμοποιείται ως βασικό εργαλείο για τη διάγνωση και παρακολούθηση της καρδιακής υγείας.

Πώς γίνεται το ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ)

• Τοποθέτηση ηλεκτροδίων: Μικρά αυτοκόλλητα με αισθητήρες τοποθετούνται στο στήθος, τα χέρια και τα πόδια του ασθενούς, ώστε να καταγράψουν την ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς.
• Σύνδεση με το μηχάνημα: Τα ηλεκτρόδια συνδέονται μέσω καλωδίων με το ηλεκτροκαρδιογράφο, που καταγράφει τα δεδομένα σε μορφή γραφήματος.
• Στάση του ασθενούς: Ο ασθενής ξαπλώνει αναπαυτικά, παραμένει ακίνητος και αναπνέει κανονικά κατά τη διάρκεια της εξέτασης.
• Διάρκεια: Η διαδικασία διαρκεί λίγα λεπτά και είναι εντελώς ανώδυνη και μη επεμβατική.
• Ανάλυση αποτελεσμάτων: Το γράφημα αξιολογείται από τον γιατρό για να εντοπιστούν πιθανές ανωμαλίες ή παθήσεις της καρδιάς.

Πότε πρέπει να γίνεται το ηλεκτροκαρδιογράφημα και σε ποιους απευθύνεται

Το ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ) είναι μια εξέταση που μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην πρόληψη και διάγνωση καρδιακών παθήσεων. Απευθύνεται σε άτομα κάθε ηλικίας, ειδικά σε όσους έχουν συμπτώματα ή παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με την καρδιακή λειτουργία.

• Τακτικός έλεγχος καρδιάς: Συνιστάται σε άτομα άνω των 40 ετών ή σε όσους έχουν οικογενειακό ιστορικό καρδιακών παθήσεων, για πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση.
• Συμπτώματα καρδιακών προβλημάτων: Απευθύνεται σε όσους εμφανίζουν συμπτώματα όπως πόνο στο στήθος, δύσπνοια, ζαλάδα ή αίσθημα παλμών.
• Παρακολούθηση γνωστής πάθησης: Είναι απαραίτητο για άτομα με ήδη διαγνωσμένες καρδιακές παθήσεις, όπως αρρυθμίες ή στεφανιαία νόσο, για να παρακολουθείται η εξέλιξη της κατάστασης.
• Προεγχειρητικός έλεγχος: Χρησιμοποιείται για την εκτίμηση της καρδιακής λειτουργίας πριν από χειρουργικές επεμβάσεις.
• Αθλητές: Είναι σημαντικό για αθλητές που υποβάλλονται σε έντονη φυσική δραστηριότητα, ώστε να διασφαλίζεται η ασφαλής συμμετοχή τους σε αγώνες ή προπονήσεις.
• Άτομα με χρόνιες παθήσεις: Προτείνεται σε άτομα με παθήσεις όπως υπέρταση ή διαβήτη, που αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακών επιπλοκών.

Οφέλη του Ηλεκτροκαρδιογραφήματος (ΗΚΓ)

• Έγκαιρη διάγνωση: Βοηθά στον εντοπισμό καρδιακών προβλημάτων, όπως αρρυθμίες, ισχαιμία και μυοκαρδιακή υπερτροφία, πριν εξελιχθούν σε σοβαρές παθήσεις.
• Αξιολόγηση καρδιακού ρυθμού: Παρέχει ακριβείς πληροφορίες για τη λειτουργία της καρδιάς, βοηθώντας στη διάγνωση διαταραχών του καρδιακού ρυθμού.
• Πρόληψη επιπλοκών: Συμβάλλει στην πρόληψη καρδιαγγειακών επεισοδίων, όπως εμφράγματα ή εγκεφαλικά επεισόδια, μέσω της έγκαιρης παρέμβασης.
• Παρακολούθηση θεραπείας: Χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας φαρμάκων ή άλλων θεραπειών που αφορούν την καρδιά.
• Ασφαλής προεγχειρητική εκτίμηση: Διασφαλίζει την καλή λειτουργία της καρδιάς πριν από χειρουργικές επεμβάσεις, μειώνοντας τον κίνδυνο επιπλοκών.
• Απλότητα και μη επεμβατικότητα: Είναι μια γρήγορη, ανώδυνη και μη επεμβατική διαδικασία, κατάλληλη για όλους τους ασθενείς.
• Οικονομική εξέταση: Παρέχει πολύτιμες πληροφορίες για την υγεία της καρδιάς με χαμηλό κόστος, συγκριτικά με άλλες διαγνωστικές εξετάσεις.

Ηλεκτροκαρδιογράφημα: Προετοιμασία εξέτασης

Το ηλεκτροκαρδιογράφημα είναι μια γρήγορη και ανώδυνη εξέταση που καταγράφει την ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς. Η σωστή προετοιμασία διασφαλίζει την ακρίβεια των αποτελεσμάτων και την ομαλή διεξαγωγή της διαδικασίας.

• Καθαρό δέρμα: Φροντίστε το δέρμα στο στήθος, τα χέρια και τα πόδια να είναι καθαρό και στεγνό, καθώς ιδρώτας ή λιπαρότητα μπορεί να επηρεάσουν την ακρίβεια της καταγραφής.
• Αποφυγή κρέμας ή λοσιόν: Αποφύγετε τη χρήση προϊόντων περιποίησης στο δέρμα την ημέρα της εξέτασης, γιατί μπορεί να επηρεάσουν την επαφή των ηλεκτροδίων.
• Άνετα ρούχα: Φορέστε χαλαρά ρούχα που επιτρέπουν εύκολη πρόσβαση στα σημεία όπου θα τοποθετηθούν τα ηλεκτρόδια.
• Αποφυγή καφεΐνης και τσιγάρου: Αποφύγετε την κατανάλωση καφεΐνης και το κάπνισμα πριν την εξέταση, καθώς μπορεί να επηρεάσουν τον καρδιακό ρυθμό.
• Ενημέρωση για φάρμακα: Ενημερώστε τον γιατρό σας για οποιαδήποτε φαρμακευτική αγωγή λαμβάνετε, καθώς ορισμένα φάρμακα μπορεί να επηρεάσουν τα αποτελέσματα.
• Χαλάρωση: Διατηρήστε την ψυχραιμία σας, καθώς το άγχος μπορεί να αυξήσει τον καρδιακό ρυθμό και να επηρεάσει τη μέτρηση.

Η έγκαιρη διάγνωση και πρόληψη είναι το κλειδί για την υγεία της καρδιάς σας. Επικοινωνήστε με τη Δρ. Ευγενία Μπέη, για μια ολοκληρωμένη εκτίμηση της καρδιακής σας λειτουργίας.