O προαθλητικός έλεγχος αφορά παιδιά και κυρίως εφήβους 12-18 ετών που συμμετέχουν σε οργανωμένες αθλητικές δραστηριότητες. Στόχος του είναι η αξιολόγηση της υγείας και η αναγνώριση πιθανών ιατρικών καταστάσεων που μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο την ασφάλειά των παιδιών και των εφήβων. Η Παιδοκαρδιολόγος – Καρδιολόγος, Ευγενία Μπέη, αναλύει του λόγους που ο προαθλητικός έλεγχος σε παιδιά και εφήβους είναι σημαντικός.

 

Προαθλητικός έλεγχος στα παιδιά και στους εφήβους: στόχος

Στόχος του προαθλητικού ελέγχου είναι η εντόπιση καρδιαγγειακών παθήσεων υψηλού κινδύνου, όπως είναι η καρδιακή ανακοπή  ή ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος.

Ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος εμφανίζεται σε ποσοστό περίπου 0.5-2.5/100.000 πληθυσμού ανά έτος. Η συχνότητα είναι μικρότερη στις πολύ νεαρές ηλικίες, ενώ βλέπουμε πως αυξάνεται τα τελευταία χρόνια με γρήγορους ρυθμούς και αφορά ως επι το πλείστον τον άρρεν πληθυσμό.

 

Αιτίες αιφνίδιου θανάτου

Στην κατηγορία των παθήσεων που αποτελούν αιτία αιφνιδίου θανάτου ανήκουν κυρίως:

• οι διάφορες μυοκαρδιοπάθειες
• οι μυοκαρδίτιδες
• οι συγγενείς παθήσεις των στεφανιαίων αγγείων της καρδιάς
• οι διάφορες καναλοπάθειες που προδιαθέτουν σε αρρυθμίες σε ασθενείς χωρίς δομική καρδιακή νόσο
• η πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας υψηλού κινδύνου
• η προδιέγερση στο ηλεκτροκαρδιογράφημα
• οι διάφορες παθήσεις της αορτής όπως το σύνδρομο Marfan κα.

 

 

Γιατί ο προαθλητικός έλεγχος είναι σημαντικός;

 

Η διεθνής τακτική επιτάσσει την ετήσια κατά προτίμηση εκτίμηση, στα πλαίσια της παιδιατρικής  αξιολόγησης. Μέσα από την αξιολόγηση εντοπίζονται αυτά τα στοιχεία που θέτουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου για αιφνίδιο καρδιακό θάνατο, τόσο από το οικογενειακό ιστορικό, όσο κι από το ατομικό αναμνηστικό των ασθενών. Aυτή η αρχική εκτίμηση είναι πάρα πολύ χρήσιμη και καίρια για την έγκαιρη παραπομπή για εξειδικευμένο παιδοκαρδιολογικό έλεγχο.

 

Πώς πραγματοποιείται η προαθλητικός έλεγχος;

H χρήση του ηλεκτροκαρδιογραφήματος έχει πλέον φανεί διεθνώς ότι αυξάνει το ποσοστό εντόπισης παθολογίας στους ασθενείς κι έχει υιοθετηθεί από την Ευρωπαική Καρδιολογική Εταιρεία. Το έγχρωμο Triplex καρδιάς έρχεται να συμπληρώσει μια πλήρη παιδοκαρδιολογική εκτίμηση. Σε συνάρτηση με το προφίλ του ασθενούς συνήθως είναι ικανοποιητική για τη τελική αξιολόγηση και την πιστοποίηση της επάρκειας για συμμετοχή σε άθληση. Ωστόσο μπορεί να θέσει την ένδειξη για τη συνέχιση του ελέγχου με ακόμα πιο εξειδικευμένες εξετάσεις όπως δοκιμασία κόπωσης, 24 καταγραφή ρυθμού (Holter), μαγνητική τομογραφία καρδιάς κοκ

 

Ερωτήσεις προαθλητικού ελέγχου

 

Οι κρίσιμες ερωτήσεις που είναι απαραίτητο να απαντηθούν σε ένα πλήρη προαθλητικό έλεγχο αφορούν αρχικά το οικογενειακό ιστορικό του ασθενούς.

• Υπάρχει συγγενής στις ευρύτερες οικογένειες που απεβίωσε αιφνίδια σε ηλικία<50 ετών
• Υπάρχει συγγενής που φέρει βηματοδότη ή απινιδωτή σε ηλικία <50 ετών
• Άτομο που παρότι δεινός κολυμβητής έχει πνιγεί σε νεαρή ηλικία,
• Άτομο <50 ετών που ενεπλάκη σε τροχαίο και πιθανότατα έχει προηγηθεί καρδιακό σύμβαμα
• Βρέφος που εμφάνισε αιφνίδιο θάνατο?
• Εν συνεχεία από το ατομικό αναμνηστικό του ίδιου του ασθενούς: έχει ποτέ απαλλαγεί ήδη από άθληση?

 

Ερωτήσεις συμπτωματολογίας

• Εμφανίζει συμπτώματα ύποπτα για καρδιαγγειακή νόσο?
• Πόνο στο στήθος ή/και δύσπνοια ή/και αδυναμία, ζάλη κατά την άσκηση?
• Έχει εμφανίσει επεισόδιο απώλειας αισθήσεων αιφνίδια στην άσκηση ή αμέσως μετά τη διακοπή ή μετά από έντονο ήχο όπως κουδούνι?

 

Η κλινική εξέταση με επισκόπηση τυχόν σημείων που μπορεί να παραπέμπουν σε αορτοπάθεια:

• Πολύ ψηλά άτομα με μακρά άκρα και δάχτυλα, ενδεικτικά σ. Marfan
• με ψηλάφηση στο θώρακα και στον υπερστερνικό βόθρο
• ψηλάφηση των μηριαίων σφύξεων
• ακρόαση σε ύπτια και καθιστή θέση
• μέτρηση της αρτηριακής πίεσης με το ενδεδειγμένο μέγεθος περιχειρίδας αναλόγως το μέγεθος του ασθενούς.

Όλα τα προαναφερθέντα αποτελούν έναν πλήρη προαθλητικό έλεγχο. Η συχνότητα διενέργειας αυτού δεν είναι διεθνώς καθορισμένη. Στους αθλητές προτείνεται ετησίως.

Η διεθνής βιβλιογραφία πάντως έχει δείξει πως από αιφνίδιο καρδιακό θάνατο δεν κινδυνεύουν μόνο οι αθλητές, αλλά και  ο πληθυσμός που δεν αθλείται και μάλιστα με συχνότητα 8πλάσια από αυτή των αθλητών.

 

Άρα ο πλήρης παιδοκαρδιολογικός έλεγχος δεν αφορά μόνο τους αθλητές, αλλά το σύνολο του παιδιατρικού πληθυσμού. Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με την Παιδοκαρδιολόγο -Καρδιολόγο, Ευγενία Μπέη.

 

Βιβλιογραφία

Sudden Cardiac Death in Athletes. Facts and Fallacies J Card Dev Dis 2023 Feb

The Preparticipation Clinical Evaluation. Amer. Acad. Fam. Physicians 2021

Sudden Death in the Young. American Academy of Pediatrics 2021